Πέμπτη 31 Ιανουαρίου 2013

από τη σύνταξη

(Γκρέγκορ Έρχαρτ: Μαρία Μαγδαληνή, 1510, ξύλο φλαμουριάς, μουσείο του Λούβρου)


ΚΑΡΠΑΘΟΣ, Η Παναγιά στην Έλυμπο και ένα υστερόγραφο

Μάθαινα  σαν  παιδί  τα  πρώτα  λόγια  της  γλώσσας  των  άστρων. Κάθε  γυναίκα  χόρευε  σαν  να ’λεγε : Κεντώ  και  σε  κοιτάζω. Ερμήνευαν  οι  φορεσιές  των  γυναικών  το  πρόσωπο  τη  γης. Ανάσαινα  αργά  την  προσευχή  του  δυόσμου. Η  μνήμη  κήπος  μέσα  σε  χαλάσματα. Μια  πέτρα  στον  ουρανό. Λίγο  ψωμί  στου  γιαλού  το  προσκύνημα. Ανάσαινα  και  μια  Κυρά  Αρχόντισσα, ξεφούρνιζε  τη  σοφία  της  απ’ τα  μάτια  μου  και  εξηγούσε  το  χώμα : Έχει  δροσάερο, μου  λέει. Στο  βουνό  θ’ ανέβω  να  θωρώ, τον  κόσμο  τον  προσωρινό. Και  τότε  μια  καμπάνα  ελευθέρωσε  τον  λυγμό  της  σαν  αετό. Η  λύρα  βρόνταγε  τα  πόδια  της  στο  τραπέζι  του  θανάτου. Και  ψηλά, πολύ  ψηλά, αφού  δίδαξε  πως  προικίζεται  το  φως, η  πλάση  σταύρωσε  τα  χέρια  της…

Κώστας Λιννός


                        (όλο το κείμενο στο Κουκούτσι αρ. 7)

Τρίτη 22 Ιανουαρίου 2013

Ντενίζ Λέβερτοφ


Η Denise Levertov ήταν Αμερικανίδα ποιήτρια. Γεννήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 1923 και πέθανε στις 20 Δεκεμβρίου 1997. Η πολιτική και τα θρησκευτικά θέματα απασχολούν μεγάλο μέρος του έργου της. Έγραψε είκοσι βιβλία(ποίηση, κριτική, μετάφραση) και τιμήθηκε με πολλά βραβεία (Shelley Memorial Award, Robert Frost Medal, κ.ά.).


ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΜΟΡΦΗΣ

Μετάφραση : Σοφία Κωνσταντέλλου

[Ο πρωτότυπος τίτλος του δοκιμίου είναι «Some on Organic Form». Δημοσιέυθηκε στο περιοδικό ποίησης Poetry to 1965.]

Κατά την άποψή μου, πίσω από την ιδέα της οργανικής μορφής βρίσκεται η αντίληψη ότι υπάρχει μια μορφή σε όλα τα πράγματα (και στην εμπειρία μας), την οποία ο ποιητής μπορεί να ανακαλύψει και να αποκαλύψει. Αναμφίβολα, υπάρχουν ευμετάβλητες διαφορές μεταξύ των ποιητών που χρησιμοποιούν καθορισμένες μορφές και αυτών που ψάχνουν για νέες-όπως υπάρχουν άνθρωποι που χρειάζονται αυστηρό προγραμματισμό για να φέρουν μια δουλειά εις πέρας, και άνθρωποι που θέλουν την ελευθερία τους-αλλά είναι η διαφορά στο πως αντιλαμβάνονται το «περιεχόμενο» ή την «πραγματικότητα» που έχει μεγαλύτερη λειτουργική σημασία. Από τη μία πλευρά έχουμε την άποψη ότι το περιεχόμενο, η πραγματικότητα, η εμπειρία, είναι ουσιαστικά ρευστά και πρέπει να τους δοθεί μορφή• από την άλλη βρίσκεται το αισθητήριο του να ψάχνεις την έμφυτη-αν και όχι εμφανή-μορφή. Ο Τζέραρντ Μάνλεϋ Χόπκινς εφηύρε την λέξη «ενδότητα» (inscape) για να υποδηλώσει την εγγενή μορφή, το μοτίβο των βασικών χαρακτηριστικών σε όλα τα αντικείμενα και (αυτό είναι πιο ενδιαφέρον) στα αντικείμενα που σχετίζονται μεταξύ τους, και την έννοια της «αντίληψης της ενδότητας» (instress) για να υποδηλώσει την εμπειρία, την συναίσθηση της ενδότητας....


                                                                        (όλο το δοκίμιο στο Κουκούτσι αρ. 7) 

Δημήτρης Αγγελής



ΔΥΟ ΜΑΥΡΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ

ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ σ’ εκείνη την άδεια παραλία
που ᾿ναι στρωμένη απ’ άκρη σ’ άκρη κόκκαλα σπασμένα
κι έτσι και σκάψεις γούβα με τα δάχτυλα στην άμμο
θα ξεχυθεί δυο μέτρ’ απόσταση απ’ το κύμα μαύρο αίμα
και θά ᾿ρθει το σιδερόφραχτο άλογο να πιει
το κόκκινο άλογο της Αποκάλυψης, το λυσσασμένο
που ᾿ναι δεμένο μ’ αλυσίδα αντί σκοινί• και κάθε νύχτα
μου τραβάει από τα πόδια το σεντόνι–

αυτό το όνειρο ποτέ του δεν τελειώνει
είμαστε πάντα σε μιαν άδεια παραλία
και λέω είμαστε και σου μιλώ με ένταση κι αγάπη
κι όταν ρωτιέμαι αν θα ᾿ρθεις, χιονίζει στάχτη.

                                                     
                                                   (περρισότερα στο Κουκούτσι αρ. 7)

Αυστραλιανή ποίηση (μικρό οδοιπορικό)


ΑΥΣΤΡΑΛΙΑΝΗ ΠΟΙΗΣΗ

                                                      ΜΙΚΡΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ

                                         Επιλογή – Μετάφραση: Κώστας Λιννός

(William Charles Wentworth, 1790 - 1872)

[Η ποίηση του Γουίλλιαμ Τσαρλς Γουέντγουορθ ήταν απ' τις πρώτες που ξεχώρισαν όταν ξεκίνησε η αποίκηση της Αυστραλίας, και μιλά με υπερηφάνια για την πατρική γη.]


ΛΕΞΕΙΣ
(WORDS)

Οι λέξεις είναι πράξεις. Οι λέξεις που ακούμε
Μπορούν να επιφέρουν επανάσταση ή να αναθρέψουν
Ένα ισχυρό κράτος. Οι λέξεις που διαβάζουμε
Μπορούν να είναι μια πνευματική πράξη
Που υπερέχει από κάθε σαρκική,
Τόσο πολύ όσο ο θεϊκός ήλιος
Ξεπερνά μια φωτιά, φτιαγμένη να ρίχνει
Ένα φως πάνω σε κάποιο φτηνό θέαμα.
Μια απλή παροιμία σκαρωμένη με ομοιοκαταληξία
Μπορεί να χρωματίσει τη μισή πορεία του χρόνου•
Το μεστό ρητό ενός σοφού
Μπορεί να επηρεάσει κάθε επερχόμενη εποχή•
Ένα τραγούδι με τις επιδράσεις του μπορεί να είναι
Πιο ένδοξο από τις Θερμοπύλες•
Και πολλές μπαλλάντες που αναλύουν τα σχολιαρόπαιδα
Ένα ευγενέστερο κατόρθωμα από το πορφυρό μελάνι
Της υπογραφής των Ρωμαίων αυτοκρατόρων.


                              (όλο το μικρό οδοιπορικό στο Κουκούτσι αρ. 7)





Σαλβατόρε Κουασίμοντο


μετάφραση: Χρίστος Κρεμιώτης

Κριτικές σημειώσεις στο Μέρα με τη μέρα του Salvatore Quasimodo
του Davide Zizza, ποιητή-φιλολόγου

Η συλλογή του Σαλβατόρε Κουαζίμοντο, που πρωτοείδε το φώς της δημοσιότητας σε μία πρώτη έκδοση στα 1946 με τον τίτλο ΕΧΟΝΤΑΣ ΞΕΝΟ ΠΟΔΙ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΜΑΣ και έγινε διάσημη με εκείνον της έκδοσης που ήρθε έναν χρόνο μετά- ΜΕΡΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΡΑ – στον οίκο Mondadori είναι ξεχωριστής σπουδαιότητας. Αυτό, όχι μόνο διότι ο ποιητής πλησιάζει σε ένα ύφος λιγότερο ερμητικό και συνεπώς περισσότερο «πολιτικό» όχι, δηλαδή, μόνο για την συντέλεση αυτής της αλλαγής. Η φωνή του, εδώ, γίνεται διαυγέστερη και ο στίχος, φωτεινότερος ∙ γράφει για τον θάνατο- τους βίαιους τρόπους θανάτου, του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου- για να μιλήσει για τη ζωή. Είναι σε αυτή την κατεύθυνση, προς την οποία φερόμενος κανείς, μπορεί να ανακαλύψει την έννοια του ιερού, ενός από τα διάφορα θέματα που άπτονται οι στίχοι του. Αυτό το ιερό, ως αίσθηση, είναι έντονο από την αρκτική σύνθεση έως και το καταληκτικό ποίημα οπού, αντιστοίχως, βλέπουμε αναφορές στον Ψαλμό ΡΛΣΤ΄(136) και στο βιβλίο της Γενέσεως. Βέβαια, αν αρχή και πέρας του βιβλίο συγκροτούν έναν «άξονα του ιερού», και οτιδήποτε συντίθεται ανάμεσα τους, ακολουθεί το ίδιο πνεύμα: η ζωή, οι στιγμές, ο συλλογισμός, η προσμονή, όλα τπό το πρίσμα του ιερού...


ΣΤΑ ΚΛΑΔΙΑ ΤΩΝ ΙΤΙΩΝ
[ALLE FRONDE DEI SALICI]

Και πώς μπορούσαμε να τραγουδήσουμε
έχοντας ξένο πόδι να πατά την καρδιά μας
και στους νεκρούς ανάμεσα που επάνω
στην απ’ τον πάγο πετρωμένη χλόη
απλώνονταν παρατημένοι στις πλατείες
που απ’ το παράπονο-το όμοιο με του αμνού-
αντηχούσαν των παιδιών και απ’ το μαύρο
το ουρλιαχτό της μάνας που ‘τρεχε να συναντήσει
τον γιό της σταυρωμένο στου τηλέγραφου το ξύλο;
Στα κλαδιά των ιτιών*, στη μνήμη εκείνων,
οι λύρες μας σιγούσαν κρεμασμένες ∙
σαλεύανε, απαλά, στη λύπη του ανέμου.


* Αναφορά στον δεύτερο στίχο του ΡΛΣΤ΄(136) ΨΑΛΜΟΥ : «Επὶ ταῖς ἰτέαις ἐν μέσῳ αὐτῆς ἐκρεμάσαμεν τὰ ὄργανα ἡμῶν·»


                                                  (ολόκληρη η ποιητική συλλογή στο Κουκούτσι αρ.7)

Ορέστης Αλεξάκης (συνέντευξη)


«Στου κόσμου το μεγάλο πανηγύρι»

Μια συνομιλία του Ορέστη Αλεξάκη με την Έλενα Σταγκουράκη


Ε.Σ.: Κύριε Αλεξάκη, στη «Λάμψη» μας αυτοσυστήνεστε: «Ορέστης», λέτε, «μα στη λέξη» να μη σταθούμε. Αντιθέτως, να δούμε «τη νύχτα του χιονιού» και «του αγριμιού το μάταιο κλάμα». Η ποίησή σας, λοιπόν, νύχτα χιονισμένη και μάταιο κλάμα;


Ο.Α.: Έτσι φαίνεται. Το εξομολογείται η ίδια. Κι απ’ όσο ξέρω, είναι ειλικρινής. Αλλά εδώ θα πρέπει ίσως να γίνει μια διευκρίνιση. Η ποίηση περιγράφει την εσωτερική μας πραγματικότητα. Που δεν συμπίπτει ωστόσο πάντοτε με την πραγματικότητα του εξωτερικού κόσμου, με την πραγματικότητα της καθημερινής μας ζωής. Γιατί αυτή, η δεύτερη, δέχεται επιρροές και παρεμβάσεις που αλλοιώνουν συχνά την πρωταρχική της εικόνα. Παρεμβάσεις από διάφορους παράγοντες, κυρίως από την ίδια την «κοινωνικότητά» της, που καταναγκάζει συχνά τον άνθρωπο σε ποικίλες «προσαρμογές» –διάβαζε συμβιβασμούς– αλλά και εκπτώσεις κάποτε. Η ποίηση, συνειδητά ή ασυνείδητα, αυτήν την εσωτερική πραγματικότητα προσπαθεί να προσεγγίσει και να διασώσει, διατρυπώντας επιχωματώσεις που έχει μοιραία δεχθεί η «κατά συνθήκην» ζωή μας.


                                                               (όλη η συνέντευξη στο Κουκούτσι αρ. 7)



Ολιβέριο Χιρόντο


Εισαγωγή-μετάφραση: Κώστας Βραχνός

Ο Oliverio Girondo γεννήθηκε στο Buenos Aires στις 17 Αυγούστου 1891 (ημερ. θανάτου 24 Ιανουαρίου 1967, Buenos Aires), στην οδό Lavalle 1035 -έχει σημασία η οδός-, στους κόλπους μίας ευκατάστατης, πολύτεκνης οικογένειας. Λέγεται πως η πραγματική χρονολογία γέννησής του είναι το 1890. Ο ίδιος, όταν το ρωτούσαν, απαντούσε με τη φράση του D’ Annunzio: οι ποιητές δεν έχουν ηλικία...Το 1900 επισκέφθηκε για πρώτη φορά τη Γηραιά Ήπειρο και πιο συγκεκριμένα το Παρίσι, όπου, όπως διηγείται, είδε τον Oscar Wilde να περνά από μπροστά του μ’ ένα ηλιοτρόπιο κάπου στο πέτο.
   Φοίτησε στα ιδιωτικά σχολεία Epsom College του Λονδίνου και Albert Le Grande του Παρισιού, απ’ όπου, κατά τον Ramón Gómez de la Serna, αποβλήθηκε επειδή «μια μέρα πέταξε στο κεφάλι του καθηγητή της γεωγραφίας ένα μελανοδοχείο...    


ΑΜΜΟΣ
[ARENA]

Άμμος,
κι άλλη άμμος,
και τίποτε άλλο παρά άμμος.
Από άμμο ο ορίζοντας.
Το πεπρωμένο από άμμο.
Από άμμο οι δρόμοι.
Η κόπωση από άμμο.
Από άμμο οι λέξεις.
Η σιωπή από άμμο.
Άμμος των οφθαλμών με κόρες από άμμο.
Άμμος των στομάτων με τα χείλη από άμμο.
Άμμος του αίματος των φλεβών από άμμο.
Άμμος του θανάτου...
Του θανάτου από άμμο.
Τίποτε άλλο παρά από άμμο!

                                                          (όλα τα ποιήματα στο Κουκούτσι αρ. 7)

Τετάρτη 9 Ιανουαρίου 2013

ΚΟΥΚΟΥΤΣΙ αρ. 7


ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΣΤΑ ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ

Σ ε α υ τ ό τ ο τ ε ύ χ ο ς :

ΤΑ OΡΕΚΤΙΚΑ ΜΑΣ
Ντένιζ Λέβερτοφ: Μερικές σημειώσεις περί οργανικής μορφής
Γοργίου: «Ἑλένης Ἐγκώμιον»

ΠΡΟΒΟΛΕΣ
Ολιβέριο Χιρόντο, Στέφεν Κρέην


Με ολίγο φως... ευσύνοπτο πανόραμα της Αυστραλιανής ποίησης
[Οι τριάντα σημαντικότεροι ποιητές της ηπείρου από το 1800 μέχρι τις μέρες μας]
Εισαγωγή: Βασίλη Ζηλάκος • Μετάφραση: Κώστας Λιννός

Στου κόσμου το μεγάλο πανηγύρι
Μια συνομιλία του Ορέστη Αλεξάκη με την Έλενα Σταγκουράκη

ΤΟ ΚΥΡΙΩΣ ΜΕΝΟΥ
Σαλβατόρε Κουασίμοντο: Ολόκληρη η πρώτη μεταπολεμική συλλογή του
«Μέρα με τη Μέρα» σε μετάφραση Χρίστου Κρεμνιώτη


ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
Λένα Παππά / Θανάσης Παπαθανασόπουλος / Γιώργος Βέης / Δημήτρης Αγγελής / Βασίλης Ρούβαλης / Σπύρος Αραβανής / Γιώργος Τσιρώνης / Νίνα-Μαρία Πασχαλίδου / Άννα Γρίβα / Βασίλης Μαλταμπές / Νίκος Μυλόπουλος / Δημήτρης Πορφύρης / Ρένα Πετροπούλου Κουντούρη/ Στρατής Παρέλης / Αθανάσιος Οικονόμου

ΦΩΝΕΣ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ ματαιωμένες ελπίδες, εκούσιοι αποχαιρετισμοί
Isabella Morra / Alexander Pushkin / Thomas Hardy / Gerard Manley Hopkins / Hugo von Hofmannsthal / Raymond Carver

TΟ ΓΛΥΚΟ ΜΑΣ
Παραμύθι: Ο πρίγκιπας και το πουλί τ’ αηδιόνι
του Βασίλη Ζηλάκου

.................................................................................................................................................

Καταθέτοντας στα χέρια των αναγνωστών μας το έβδομο τεύχος, ολοκληρώνεται ο πρώτος κύκλος παρουσίας του περιοδικού μας στα ελληνικά γράμματα. Με βασικό μέλημα την αβίαστη και ουσιαστική επικοινωνία των φίλων της ποίησης με το περιεχόμενο του περιοδικού, από την πρώτη κιόλας στιγμή οι προσπάθειες μας επικεντρώθηκαν στην αισθητική και νοητική απόλαυση που προσφέρει η ανάγνωση ποιημάτων. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, και προκειμένου να διασφαλισθεί η απρόσκοπτη δράση του περιοδικού, αποφασίσαμε την ίδρυση μιας αυτόνομης εκδοτικής μονάδας που θα στοχεύει στην γνωριμία του ελληνικού αναγνωστικού κοινού με έλληνες και ξένους συγγραφείς της εκλογής μας μέσα από τα προσωπικά τους βιβλία. Αντικείμενο των προς έκδοση βιβλίων –με ευνοικούς πάντα όρους προς τον δημιουργό–, θα είναι η ποίηση, το διήγημα, το παραμύθι και η μονογραφία, ενώ η τυποτεχνική τους παρουσίαση θα ακολουθεί τους κλασσικούς κανόνες της τυπογραφίας, παρουσιάζοντας το αντίστοιχο αισθητικά υψηλό αποτέλεσμα. Σας περιμένουμε, λοιπόν. Φέροντες τα πονήματά σας, γιατί... Τοις τολμώσιν η τύχη ξύμφορος.


Η συντακτική ομάδα


Κ. Λιννός, Π. Ράμμης, Δ. Μαρουδής


Β. Ζηλάκος (εκδότης)