Τετάρτη 19 Ιουνίου 2013

από τη σύνταξη

(Νίκος Εγγονόπουλος)

ΓΙΑΤΙ;

Ένας σχεδόν ωραίος ή σχεδόν άσχημος άνθρωπος
(του οποίου το παρελθόν αγνοούμε)
είναι στα μάτια μας ένας άνθρωπος σε παρακμή
Όμως ο σπόρος που πέφτει απ' το τσουβάλι
μπορεί να πεθάνει ή να γίνει δέντρο

Τελευταία, όταν αρχίζει το πρωί, βλέπω
(δεν ξέρω το πώς ή το πού)  κάτι παχουλά παιδιά
με γυαλιά, ύστερα βλέπω τις μητέρες τους,
την υπακοή στα μάτια, τους κι ακόμα
τον φόνο βλέπω στην ψυχή τους
μα αγνοώ τι το αύριο γι' αυτά θα φέρει
με το σίγησμα της τρικυμίας
με το πρώτο κατσάρισμα του νερού στα αυτιά
καθώς το κορμί τους θα συναντά
-για πρώτη ίσως φορά- εκείνο της θάλασσας του θέρους

Γιατί, λοιπόν, τόσος θάνατος, τόση επιθυμία
να εγκαταλείπουμε εμείς οι ωραίοι σαν ΄Ελληνες
την ιδέα ότι από κάπου ερχόμαστε
και προς τα κάπου πηγαίνουμε αλλαγμένοι
αφού η προσπάθεια
(ακόμη και με την μορφή της τύχης) είναι πάντα εδώ;

Όχι δεν πρέπει πια άλλο να καθόμαστε πάνω
στο μεγάλο  ερωτηματικό της ύπαρξής μας
με την πρόθεση να το σκεπάσουμε, με την πρόθεση
να σβήσουμε  από το πρόσωπο μας κάθε ίχνος
της βασιλικής εύνοιας να βλέπουμε τον ήλιο
Η εποχή απαιτεί εξηγήσεις και της ηδονής το γέλιο.

Βασίλης Ζηλάκος


Δευτέρα 17 Ιουνίου 2013

Πάμπλο Νερούδα


ΠΑΜΠΛΟ ΝΕΡΟΥΔΑ

ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΝΔΟΞΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ
(Απόσπασμα από την ομιλία κατά την απονομή του βραβείου Νόμπελ)

Μετάφραση: Σοφία Κωνσταντέλλου

Δεν έμαθα από βιβλία κάποια συνταγή για το πώς να γράψω ένα ποίημα, και εγώ, με τη σειρά μου, θα αποφύγω να δώσω κάποια συμβουλή για τον τρόπο ή το ύφος, που μπορεί να δώσει στους νέους ποιητές ακόμη και το παραμικρό στοιχείο υποτιθέμενης βαθιάς γνώσης. Σε αυτή την ομιλία, καθώς εξιστορώ γεγονότα του παρελθόντος, όταν ξαναζώ ένα αξέχαστο γεγονός, σε αυτό το μέρος που είναι τόσο διαφορετικό από ότι ήταν, καθώς στην πορεία της ζωής μου πάντα έβρισκα κάπου την αναγκαία υποστήριξη, την συνταγή που με περίμενε, όχι για να νιώσω τρομοκρατημένος με τα λόγια μου, αλλά για να εξηγήσω τον εαυτό μου.
   Κατά τη διάρκεια αυτού του μακρού ταξιδιού βρήκα τα αναγκαία συστατικά για τη δημιουργία του ποιήματος. Σε αυτό συνέβαλαν η γη και η ψυχή. Και πιστεύω πως η ποίηση είναι μια πράξη, εφήμερη ή σοβαρή, στην οποία συμβάλλουν ως ίσοι συμμετέχοντες η μοναξιά και η αλληλεγγύη, το συναίσθημα και η δράση, η εγγύτητα προς τον εαυτό σου, η εγγύτητα στην ανθρωπότητα και τις μυστικές εκδηλώσεις της φύσης…..

(όλο το κείμενο στο Κουκούτσι αρ. 8)

Ρουμή (Μαυλανάς Τζιαλαλοντίν Ρουμής)


Ο Ρουμή
και η εξύψωση του ανθρώπου στην περσική ποίηση
από τον 10ο εώς τον 13ο αιώνα

Εισαγωγή-Μετάφραση: Δημήτρης Δέμος


Ο ΜΑΥΛΑΝΆΣ ΤΖΙΑΛΑΛΟΝΤΊΝ ΡΟΥΜΉΣ (1207-1273), ιδρυτής του τάγματος των Μεβλεβήδων δερβισών, γεννήθηκε στην πόλη Μπάλχη του Χωρασάν, περιοχής της βορειανατολικής Περσίας, και πέθανε στο Ικόνιο της Μικρασίας. Σε ηλικία πέντε ετών εγκατέλειψε μαζί με τον πατέρα του την γενέτειρά του και μετά από πολλές περιπλανήσεις εγκαταστάθηκε μαζί του στο Ικόνιο, πρωτεύουσα τότε του σελτζουκικού σουλτανάτου των Ρουμ (Ρωμιών). Το επώνυμο Ρουμής, το οποίο σημαίνει Ρωμιός, το έλαβε επειδή έζησε και έδρασε στη Μικρασία, χώρα κατ’ εξοχήν ελληνική πριν από την επέλαση των Σελτζούκων. Αν και κατά τα πρώιμα στάδια της τουρκικής κατάκτησης, όπως είναι η εποχή κατά την οποία έζησε ο Ρουμής, φαίνεται ότι η Μικρασία διατηρούσε ακόμη ένα μεγάλο ποσοστό του ελληνικού πληθυσμού της, είτε αυτός αποτελείτο από χριστιανούς είτε και από (άγνωστο σε ποιον βαθμό) εξισλαμισμένους ελληνόφωνες. Έτσι άλλωστε εξηγείται η γνώση της ελληνικής γλώσσας εκ μέρους του Μαυλανά και του γιού του Σολτάν Βαλέντ. Σε ηλικία 24 ετών ο Ρουμής παρακολούθησε στην Δαμασκό τα μαθήματα του πανθεϊστή φιλοσόφου…….


Τετράστιχα του Χαμένου Κέντρου

Abu Ali Sina = Αβικένας, αραβικά: Ibn Sina (ο γνωστός φιλόσοφος) 980-1037


1

Κι αν ο νους μου περιπλανήθηκε πολύ σ’ αυτήν την έρημο,
ούτε μια τρίχα όμως δεν θα μπορούσε να διχοτομήσει.
Κι αν ακόμη χίλιοι ήλιοι άστραφταν μες στην καρδιά μου,
στο τέλος ούτε κατά έναν κόκκο δεν έφτασα στην τελειότητα!

2

Αφότου το κρασί του Έρωτος κύλησε στην αρχέγονην κύλικα
κι ο πρώτος εραστής φλογίστηκε απ’ την φωτιά του Έρωτα,
Η ψυχή μου μες στην αγάπη μου για τον εράσμιον Αλή
θα διαχεόταν για πάντα όπως η ζάχαρη μέσα στο γάλα!


(όλο το αφιέρωμα στον Ρουμή στο Κουκούτσι αρ. 8)




Αγγλόφωνη Καναδική ποίηση

(Franklin Carmichael: Mirror Lake, 1929) 

Ρέυμοντ Σούστερ
[Raymond Souster, 1921-2012]

Μετάφραση: Kώστας Λιννός

Πολυγραφότατος κι απ’ τους πιο αναγνωρισμένους ποιητές της πατρίδας του. Κατέχει ξεχωριστή θέση στην ιστορία της καναδικής ποίησης.


ΟΛΟ ΑΥΤΟ ΤΟ ΑΡΓΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ
[ALL THIS SLOW AFTERNOON]


Όλο αυτό το αργό απόγευμα
Οι άνεμοι του Μάη φυσώντας
Παίρνουν το μέλι απ’ τις πασχαλιές,
Οι ήχοι των κυμάτων ξεπλένουν
Μες απ’ τα ψηλότερα κλαδιά
Τη λεύκα μου.

Τέτοιες ώρες ειν’ αρκετό
Να είσαι απλά ζωντανός•
Θα δεχτώ τον θάνατο αύριο
Χωρίς πικρία.

Σήμερα το μόνο που ζητώ
Είναι να μ’ αφήσουν ήσυχο
Στον άνεμο
Στη λάμψη του ήλιου,
Με το μέλι στις πασχαλιές
Κάτω στον κήπο•
Ν’ αποκοιμηθώ μεθυσμένος
Απ’ το κουβεντολόι των μικρών πουλιών,
Απ’ την τόσο άφθονη πρασινάδα
Που ᾽ναι μαζεμένη πίσω απ’ τα μάτια μου.


(όλο το αφιέρωμα της Αγγλόφωνης Καναδικής ποίησης στο Κουκούτσι αρ. 8)

Κώστας Ριζάκης

(Σαράντης Καραβούζης: Δήλος)

ΦΑΡΟΦΥΛΑΚΑΣ

στην Κατερίνα Κούσουλα
σαν φαροφύλακας του πόνου ο ποιητής
από τον χάρτη ξεχασμένος των ανθρώπων
βυθίζει άγιο ένα κερί φορές στη μοναξιά
τ’ ανταριασμένο κύμα της ψυχής ν’ αντιφεγγίσει

όμως τις νύχτες κουρελής δεν έχει απαντοχή
μόνο το πέλαγος βαβίζοντας συχνά την ερημιά του
σέρνει τα ξυλοπάπουτσα στη σκάλα ξαγρυπνά
πιστεύει ακράδαντα πως δε θα ξημερώσει

πλησιάζει προς την θάλασσα δειλά την κανακεύει
στο ’να του χέρι το λειψό, φανάρι αναμμένο
τ’ άλλο ανασύρει αλμυρά φύκια τροφή στις λέξεις

κι ούτε καΐκι θα φανεί μπουρού να του σφυρίξει
κατ’ απ’ τον κρύον ουρανό βάρος το πεπρωμένο

- σινιάλο του το ποίημα σε μοχθηρά φεγγάρια!

Φώτης Καγγελάρης

  
(Ουταγκάουα Χιροσίτζε: Εφιππος άντρας διασχίζει μια γέφυρα)

ΙΑΠΩΝΙΑ

Περιδιάβαση στη σκέψη και τον ψυχισμό του λαού της
Με αφορμή τα τρία χρόνια, 11/3/2011, από το τραγικό ατύχημα στη Φουκοσίμα.
  
   Αν μπορούμε να πούμε ότι η Αφρική είναι η τελευταία ήπειρος που αποδίδει με ελεύθερη έκφραση την σχέση του ανθρώπου με την φύση και η Λατινική Αμερική, η τελευταία ήπειρος που πιστεύει συναισθηματικά στις παλιές αξίες της λαϊκής αξιοπρέπειας, τότε, η τελευταία ήπειρος, και λέω ήπειρος και όχι χώρα παρ’ ότι βρίσκεται στην Ασία, αλλά, τόσο ξεχωριστή από τις υπόλοιπες χώρες της Ασίας που από μόνη της συγκροτεί μια ήπειρο κουλτούρας αφού, μόνον σ’ αυτή συμβαίνουν όσα θα δούμε, η τελευταία ήπειρος, λοιπόν, που η Τελετουργία καταλαμβάνει τα πάντα στη ζωή του ανθρώπου, ανεξαρτήτου τάξης, φύλου, ηλικίας, τόπου, αυτή είναι η Ιαπωνία.
   Στην Ιαπωνία, όπως θα ξέρουμε, όσοι την έχουμε επισκεφτεί, διαβάσει, ή απλώς έχετε περάσει ένα βράδυ σ’ ένα ιαπωνικό εστιατόριο, τα πάντα υπακούουν σε κώδικες, αρχές, εθιμοτυπίες, σύμβολα που διαδέχονται το ένα το άλλο έτσι που να συγκροτούν την ίδια τη διαδικασία της τελετής, το ίδιο το γεγονός. Τόσο που, το ίδιο το γεγονός, αυτό που συμβαίνει, χάνεται μέσα στην τελετή της διαδοχής των συμβολικών κινήσεων που το συγκροτούν και το εκφράζουν.
   Τίποτα δεν είναι αφημένο στην τύχη του. Φαινομενικά δεν υπάρχει πουθενά κενό, αφού τα πάντα βρίσκονται, σε μια αυστηρή, θα λέγαμε άκαμπτη νομοτέλεια από τις πιο μικρές καθημερινές κινήσεις, το χαμόγελο, την υπόκλιση, το ντύσιμο, ως την πρώτη νύχτα του γάμου του αυτοκράτορα, τους Κήπους Ζεν, την Ικεμπάνα …

Σε τι αποσκοπεί αυτή η τελετουργία; Ποιο το νόημά της; Γιατί επεβίωσε μόνο στην Ιαπωνία ως τις μέρες μας; Τι έχει να πει για τη ζωή του Δυτικού ανθρώπου του 21ου αι.; Κατ’ αρχάς, για να καταλάβουμε καλύτερα περί τίνος πρόκειται ας δούμε μερικά παραδείγματα που θα μας βοηθήσουν στην ανάλυσή μας. Ας πάρουμε για παράδειγμα, τη γνωστή τελετή του Σούμο κι ας δούμε πώς αρχίζει ο αγώνας:…….


(όλο το εκτενές κείμενο για την Ιαπωνία στο Κουκούτσι αρ. 8)

Μάικλ Οντάατζε

Ο Μάικλ Οντάατζε γεννήθηκε στο κολόμπο της Σρι Λάνκα [πρώην Κεϋλάνης] στις 12-9-1943 και είναι καναδός μυθιστοριογράφος και ποιητής.

Μετάφραση: Ελευθέριος Άρελης

ΘΑΜΜΕΝΟΣ

ΙΙ

Κατά τον όγδοο αιώνα φουρτουνιασμένοι μας λιμένες
είχαν κιόλας πλημμυρίσει περσικές νήες.

Μπήξαμε κυλίνδρους μέσα στην γη
για ν’ αποκαλύψουμε προηγούμενους ορίζοντες.

Στην ξηρή ζώνη σκαρφαλώσαμε μεγάλους βράχους
και ανυψωθήκαμε έξω απ’ το τοπίο

όπου εμείς βλέπαμε λόγγους
ο βασιλιάς έβλεπε ύδωρ να περιποιείται τον κήπο

Ένα κατά παραγγελία μονοπάτι κυκλώνοντας
και πέφτοντας,

μπορούσε σχεδόν να δει
το ασημένιο φως από αυτό
να έρχεται σφοδρό προς το μέρος μας.

(περισσότερα στο Κουκούτσι αρ. 8)

Μαρία Θεοφιλάκου

(Γιώργος Γουναρόπουλος: Fish and Jug in a Seascape, 1935)

Το Νοτούρνο του Daffodil

“Il suffirait de rien
Mais rien ne suffira
Dans la nuit de velours
Masque du vide”
Pierre Reverdy
Μια κρύα νύχτα μες στις νύχτες θα σ' αφήσω
Με το αίμα μου ακονισμένο σαν ατσάλι
Κοντά στα ρείκια με το παγωμένο δάκρυ
Κει που ξαπλώνει τα πικρά νερά της η αγάπη.

Μια κρύα νύχτα μες στις νύχτες τ' όνομά σου
Όλης της γης οι ποταμοί θα τραγουδάνε
Ράϊσμα εσύ, θλίψη αδειασμένου βάζου
Ταγμένο κρύσταλλο μπρος στο άοσμο φεγγάρι.

Όπως χαράζω τις αυγές στα εκστατικά σου χείλη
Όπως ζεστές τις ώρες μου διπλώνω στο πλευρό σου
Έχε ένα μπλάβο ουρανό, φύλα λίγο απ' το μοβ σου
Μια νύχτα ατράνταχτης γαλήνης θα 'ναι κείνη.

Μην κλαις• στην όχθη των νεκρών φιλιών που χορταριάζει
Όλοι μαζί οι παφλασμοί εσένα τραγουδάνε
Εσύ 'σαι η Νύχτα στo ελάσσον το σκοτάδι
Το ακόνι εσύ, λεπίδα και θηκάρι.

Τρίτη 4 Ιουνίου 2013

ΚΟΥΚΟΥΤΣΙ αρ. 8


ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΣΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
14 ΙΟΥΝΙΟΥ


Καλοκαίρι-Φθινόπωρο 2013
Τεύχος 8 • Τιμή: 12€

Σ ε α υ τ ό τ ο τ ε ύ χ ο ς :
Ο καλός ο λόγος
Πλουτάρχου «Περὶ Εὐθυμίας»

Βασίλης Ζηλάκος «Γιατί;»
Παναγιώτης Ράμμης «Φολέγανδρος...»
Κώστας Λιννός «Μίλησες;»

Πάμπλο Νερούδα «Προς την ένδοξη πολιτεία»
Κώστας Βραχνός «Ποίηση, συνειδητοποίηση,
ικανοποίηση, γελοιοποίηση»

ΠΡΟΒΟΛ Ε Σ
Ντούο Ντούο [Μετάφραση: Αθηνά Κολιούση]
Μάικλ Οντάατζε [Μετάφραση: Ελευθέριος Άρελης]

ΟΔ Ο Ι Π Ο Ρ Ι Α Σ ΤΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ
Φώτης Καγγελάρης Ιαπωνία

Με ολίγο φως...
ΑΓΓΛΟΦΩΝΗ ΚΑΝΑΔΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ 20ού ΑΙΩΝΑ
Μετάφραση: Κώστας Λιννός

...Τα ιστορικά
Ο Ρουμή και η εξύψωση του ανθρώπου στην περσική ποίηση από τον 10ο έως τον 13ο αιώνα.
Εισαγωγή-Μετάφραση: Δημήτρης Δέμος
Άγγλοι Μεταφυσικοί ποιητές.
Μετάφραση: Κώστας Λιννός

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ Αγγελική Σιδηρά / Δημήτρης Αλεξίου / Πάνος Καπώνης/Άννα Γρίβα / Αλέξιος Μάινας / Μαρία Θεοφιλάκου / Λένα Σαμαρά / Ευτυχία Κουρτίδου / Δημήτρης Περέογλου / Γιώργος Χ. Στεργιόπουλος /Έφη Λάνταβου / Νίκος Τσαλής / Γεράσιμος Βουτσινάς / Ευαγγελία Πετρουγάκη

ΦΩΝΕΣ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ Όσκαρ Ουάιλντ / Ουΐλλιαμ Μπάτλερ Γέητς / Έσδρα Πάουντ / Πωλ Ελυάρ /Κένεθ Ρέξροθ / Άλεν Γκίνσμπεργκ / Άρτσι Ράντολφ Άμμονς / Τζων Άσμπερυ / Άδωνης / Κο Ουν /Τζον Πέππερ Κλαρκ / Γιέσπερ Σβένμπρο / Χουάν Βιθέντε Πικέρας / Αλφρέντο Αλενκάρτ

Μικρό Αφιέρωμα
Περιοδικό Πάροδος του Κώστα Ριζάκη

Υπόλοιποι συνεργάτες του τεύχους: Σοφία Κωνσταντέλλου, Εύα Μοδινού, Χλόη Κουτσουμπέλη, Δημήτρης Αγγελής, Στέλιος Μαφρέδας, Ανέστης Μελιδώνης, Γιάννης Λειβαδάς, Βιργινία Χορμοβίτη, Γιώργος Βέης, Ζαχαρίας Κατσακός, Φώτης Θαλασσινός, Ελισάβετ Αρσενίου, Πάνος Καπώνης, Γιάννης Στρούμπας.

Δοκίμια περιποίησης
Γιώργος Ρούβαλης: Γιατί αγαπάμε τον Φεδερίκο...
Γιώτα τεμπρίδου «Τα δύο του κόσμου» του Οδυσσέα Ελύτη: δύο και μία ποιητικές καταθέσεις.