ΠΕΔΡΟ ΣΑΛΙΝΑΣ

ΝΕΡΟ ΣΤΗ ΝΥΧΤΑ

[AGUA EN LA NOCHE]

(μετάφραση: Mαριάννα Τζανάκη)

Νερό στη νύχτα, φίδι αναποφάσιστο,
σφύριγμα μικρότερο και προορισμός άγνωστος:
Ποια μέρα χιόνι, ποια μέρα θάλασσα; Πες μου.
Ποια μέρα σύννεφο, ηχώ
από σένα και κοίτη ξερή;
Πες μου.
- όχι, δε θα το πω: ανάμεσα στα χείλη σου μ’ έχεις,
φιλί σου δίνω, αλλά όχι διευκρινίσεις.
Να σου φτάνουν οι νυχτερινές ελεημοσύνες
και τα υπόλοιπα άφησέ τα στις σκιές,
γιατί εγώ είμαι φτιαγμένη
για τη δίψα των χειλιών που ποτέ δεν ρωτούν.

(όλο το εκτενές αφιέρωμα στο κουκούτσι αρ. 3)

από τη σύνταξη

Βασίλης Ζηλάκος

Όρθιο τον βρήκα να στέκεται κατά το μέρος της σπηλιάς... Ένα λοφάκι κάτασπρες λαλούδες (1), που τέτοιες υπήρχαν πολλές στον τόπο του, του κρατούσε συντροφιά. Πότε πότε γονάτιζε για να σηκώσει στα δυο του χέρια τη μικρότερη, ώστε ακουμπώντας την πάνω στη γλώσσα του να πάρει λίγη από την αλμύρα της. Έκανα να τον φωνάξω, γιατί είχα ήδη απομακρυνθεί πολύ και σε λίγο θα τον έχανα από τα μάτια μου· τότε, όμως, διαπίστωσα πως γι’ αυτόν δεν είχα υπάρξει ακόμη, και πως ίσως ποτέ δεν θα υπήρχα. Άλλωστε από καιρό τα κακά μαντάτα χτυπούσαν καθημερινά την πόρτα μου. Είναι αστείο, έλεγαν ξέπνοοι απ’ τα δεινά που υπόφεραν αυτοί που τα ’φερναν, οι βοσκοί σχεδόν παντού στον κόσμο πεθαίνουν. Και τα σκυλιά μου όλα είχαν ψοφήσει και είχα απομείνει μονάχος να κουβαλώ στους ώμους ένα μεγάλο και φωτεινό τόξο μιας άλλης Ιαπωνίας, ακόμη άγνωστής μου. Γιατί δεν ήθελα να σκοτώσω κανέναν, αλλά ν’ αναστήσω στα φανερά. Εμπρός, εμπρός, είπα και τάχυνα το βήμα μου…

(1. Λαλούδες: βότσαλα, στρογγυλά, λευκά και λεία)

(όλο το κείμενο στο κουκούτσι αρ. 3)

Παναγιώτης Ράμμης

...Το ποτάμι έλκει τον ποιητή και ο ποιητής τους ανθρώπους. Όλοι μας καθημερινά κολυμπούμε σ’ ένα πολύβουο ποτάμι. Κι ας μην το ξέρουμε, κι ας μην το έχουμε αντικρίσει ποτέ στη ζωή μας. Αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες της γλώσσας, της επικοινωνίας. Το μυαλό μας είναι γεμάτο από έννοιες. Πολλές φορές αντιφατικές ή ακατανόητες. Συχνά κρυβόμαστε πίσω από ιδεολογίες, δογματισμούς, εγωισμούς. Το ποτάμι της ύπαρξής μας λερώνεται στις καθημερινές δοσοληψίες.
Φλέβες είμαστε μικρές στο κορμί του σύμπαντος. Αφουγκραζόμαστε τα νοήματα του. Βιώνουμε τη γαλήνη της σιωπής. Έτσι θα παραμεριστούν οι παράφωνες λαλιές, τότε θα ενωθούμε ξανά με το ρυθμό της συνείδησής του. Η συνείδησή του μοιάζει με την επιφάνεια του ποταμού. Στραφταλίζει εναλλασσόμενα σε φωτεινές ή σκοτεινές διαβαθμίσεις.
Τα έργα μας υπογράφονται στην άμμο. Είναι κύματα άλλοτε μικρά, άλλοτε μεγάλα που εξασθενούν σε κάποια μακρινή ή κοντινή ακτή. Συνειδητοποιώντας τη θνητότητά τους οι άνθρωποι επιχειρούν έργα με αντοχή στην διαλυτική επίδραση του χρόνου.
Το σύμπαν έχει τους δικούς του κανόνες. Οι κάτοικοί του προσπαθούν να το ερμηνεύσουν, αλλά δεν μπορούν να το αλλάξουν ή να του επιβληθούν.
Με αγάπη και όνειρο λοιπόν θα κατακτήσουμε αναίμακτα τους ουρανούς του.

(όλο το κείμενο στο κουκούτσι αρ. 3)

ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ '27 - Η ΑΡΓΥΡΗ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

Απόσπασμα από την εισαγωγή στο αφιέρωμα ( της Έλενας Σταγκουράκη)

...Έχοντας καταδείξει την αξία των ποιητών του ’27 και ως σύνολο, αλλά και ως μέρος, θα ασχοληθούμε από εδώ και στο εξής με τα χαρακτηριστικά τους ως σύνολο, δηλαδή ως γενιά του ’27. Στην πορεία της η γενιά αυτή, με έναρξη θα λέγαμε το έτος 1918 και λήξη το ξέσπασμα του πολέμου το 1936, γνώρισε διάφορες επιρροές. Αυτές αφορούν άλλοτε ορισμένους μόνο εκπροσώπους κι άλλοτε έχουν πιο μαζικό χαρακτήρα. Βέβαιο, πάντως, είναι ότι όλοι οι ποιητές εξελίσσονταν παράλληλα με την πορεία της γενιάς και την εξέλιξη στο χώρο της λογοτεχνίας, περνώντας από διάφορα στάδια ο καθένας. Έτσι, τα ρεύματα που επηρέασαν τη γενιά του ’27 είναι ο Φουτουρισμός, ο οποίος επηρέασε κυρίως τον Σαλίνας και τον Αλμπέρτι, ο Δημιουργισμός, λογοτεχνικό κίνημα με πρωτεργάτη τον Ουιντόμπρο και το οποίο επηρέασε κυρίως τον Ντιέγο, ο Ουλτραϊσμός, ο οποίος προτείνει τη θέαση του κόσμου μέσω κατακερματισμένων και παράλογων εικόνων, καθώς και ο Σουρεαλισμός, του οποίου την επίδραση βλέπουμε στο έργο όλων σχεδόν των ποιητών του ’27. Πέρα όμως από τα παραπάνω ρεύματα, η γενιά του ’27 δέχτηκε και την επιρροή μεμονωμένων ποιητών, όπως του Χουάν Ραμόν Χιμένεθ και του Αντώνιο Ματσάδο, τους οποίους θεωρούσε πρότυπα και τους σεβόταν, παρόλο που εκείνοι είχαν διαφορετική αισθητική αντίληψη. Το ίδιο όμως ισχύει και για Γάλλους ποιητές όπως ο Βαλερύ κι ο Μαλαρμέ...

ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ '27 ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

ΦΕΝΤΕΡΙΚΟ ΓΚΑΡΘΙΑ ΛΟΡΚΑ

ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΛΙΝΑ ΜΠΑΡΘΕΝΑ

[A CATALINA BARCENA]

Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής

 

 

Ονείρων ίσκιος η φωνή σου – ονείρων.
Τα λόγια σου – τα λόγια σου είναι άλογα
που παν στον αποκοιμισμένον άνεμο
σαν μαύρα πέταλα από ρόδα κάτασπρα.

Στα ολόχρυσα σκαλάκια των μαλλιών σου,
στο βλέμμα σου, που ’ναι βαθύ πηγάδι,
στο πένθιμο μαγνάδι της λαλιάς σου
τ’ ανδαλουσιάνικο πετάω παλτό μου!

Μας μες στα μάτια σου θολή βουλιάζει
μια ομίχλη από αυγές που μείναν πίσω –
γλυκά-γλυκά ματάκια ονειροπόλα
στα πέρατα έχουν πια καλά μουλιάσει.

Όταν σ’ ακούω, ακούγεται καθάριο
μες στην ψυχή μου φλίφλισμα νερού
παλιού πηγής που πάντα σιγοβράζει.

(περισσότερα στο Κουκούτσι αρ. 3)

ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ '27 ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

ΝΤΑΜΑΣΟ ΑΛΟΝΣΟ

 

 ΞΑΓΡΥΠΝΙΑ

[INSOMNIO]

 

Μετάφραση: Έλενα Σταγκουράκη

Μαδρίτη: πόλη με περισσότερα από ένα εκατομμύριο πτώματα

(σύμφωνα με τις τελευταίες στατιστικές).
Υπάρχουν φορές που τη νύχτα νιώθω μια ταραχή κι ανακαθίζω

σ’ αυτήν την κόγχη όπου εδώ και 45 χρόνια σαπίζω,
και περνώ πολλές ώρες ακούγοντας το βογκητό του τυφώνα
ή το γάβγισμα των σκύλων ή τη θαμπή ροή του σεληνόφωτος.
Και πολλές ώρες περνώ βογκώντας ως τυφώνας, γαβγίζοντας ως σκύλος,
μανισμένος, ρέοντας ως γάλα από μαστό ζεστό μιας μεγάλης αγελάδας κίτρινης.
Και ώρες πολλές περνώ ρωτώντας το Θεό, ρωτώντας τον

γιατί σαπίζει αργά η ψυχή μου,
γιατί σαπίζουν περισσότερα από ένα εκατομμύριο πτώματα

σ’ αυτήν την πόλη της Μαδρίτης,
γιατί δισεκατομμύρια πτώματα αργοσαπίζουν στον κόσμο.
Πες μου: τι είδους κήπο θέλεις να λιπάνεις με τη σήψη μας;
Τρέμεις τάχα μη μαραθούν τα μεγάλα ρόδα της ημέρας,

τα φονικά θλιμμένα κρίνα της νύχτας σου;

(περισσότερα στο Κουκούτσι αρ. 3)

ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ '27 ΤΗΣ ΙΣΠΑΝΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

ΛΟΥΙΣ ΘΕΡΝΟΥΔΑ

ΕΠΙΘΥΜΙΑ
[DESEO]

 

Μετάφραση: Λένα Καλλέργη

Στα ήσυχα χωράφια του Σεπτέμβρη
Ένα φύλλο κίτρινης λεύκας
Σαν θρύψαλο αστεριού στριφογυρίζει
Μέχρι το χώμα.

Ας ήταν κι η αδαής ψυχή
Αρχόντισσα των φύλλων και των αστεριών
Έτσι να πήγαινε, σκιά αναμμένη
Απ’ τη ζωή στο θάνατο.

(περισσότερα στο Κουκούτσι αρ. 3)

ΚΟΥΚΟΥΤΣΙ αρ. 3 Αφιέρωμα στην «γενιά του ’27» της ισπανικής ποίησης

Σ’ αυτό το τεύχος:
Αφιέρωμα στην «γενιά του ’27» της ισπανικής ποίησης [επιμέλεια: Ελένη Σταγκουράκη]. Πέδρο Σαλίνας, Χόρχε Γκιγιέν, Χεράρδο Ντιέγο, Βιθέντε Αλεϊχάντρε, Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, Ντάμασο Αλόνσο, Εμίλιο Πράδος, Λουίς Θερνούδα, Ραφαέλ Αλμπέρτι και Μανουέλ Αλτολαγκίρε. Στις μέρες μας είναι ευρέως παραδεκτή η σημασία της γενιάς του ’27, ενώ η περίοδος δραστηριοποίησής της χαρακτηρίζεται ως «αργυρή εποχή των ισπανικών γραμμάτων». Το έργο και η φήμη των εκπροσώπων της δεν γνωρίζουν σύνορα και συνιστούν σημείο αναφοράς για την παγκόσμια λογοτεχνία. Αυτός είναι και ο λόγος που τα τελευταία χρόνια παρατηρείται εντονότατη εκδοτική δραστηριότητα ως προς το «φαινόμενο του ’27» [...] Εμείς εδώ προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε τη γενιά του ’27 όσο πιο σφαιρικά γινόταν, καταδεικνύοντας τη βαθειά συνοχή των εκπροσώπων της, τονίζοντας ωστόσο ταυτόχρονα τη μοναδικότητα και τον ξεχωριστό ρόλο καθενός απ’ αυτούς.

Καλλίμαχος • Οράτιος • Τζέφρυ Τσώσερ • Ιωακείμ ντυ Μπελλαί • Φρήντριχ Χαίλντερλιν • Τζιοβάννι Πάσκολι • Ευγένιος Ο’ Νηλ • Έρνεστ Χέμινγουέυ • Στήβεν Σπέντερ • Τέννεσσυ Γουΐλλιαμς • Ναζίκ Αλ Μαλέικα • Ντέρεκ Γουόλκοτ • Τόμας Τσανστρόμερ • Ομέρο Αρίτζις • Ρόμπερτ Χας • Πήτερ Χάντκε • Άννυ Φιντς • Ρόμπερτ Φροστ • Μάρκος Μέσκος • Λένα Παπά • Γιώργος Βέης • Γιώργος Γεωργούσης • Γιώργος Βέλτσος • Μαρ. Βλάχου-Καραμβάλη • Δημήτρης Δημητριάδης • Άννυ Κουτροκόη • Όλγα Ντέλλα • Ανέστης Μελιδώνης • Άννα Γρίβα • Χάρις Κοντού • Αλέξανδρος Δαμουλιάνος • Γεράσιμος Βουτσινάς • Λένα Σαμαρά • Μαρία Θεοφιλάκου • Θοδωρής Παπαϊωάννου • Έρη Κασίμη • Δήμος Μαρουδής • Κωνσταντίνος Μπούρας • Μαρία Δαλαμήτρου • Παναγιώτης Αρβανίτης • Άγης Μπράτσος • Πέτρος Γκολίτσης • Σέργιος Μαυροκέφαλος • Φιλόλαος Τλούπας (1923-2010).


Επίσης: Φύλλο 1, συνοδευτικό: Αντώνης Γκάντζης: «Δεσμώτες και τείχη».