ΤΟ ΟΥΣΙΩΔΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΡΩΜΑΛΕΟ

Ὁ Γιῶργος Γεωργούσης ἀπαντᾶ σέ ἐρωτήματά μας

 

 

Διαλέξτε ἕνα ἀγαπηµένο σας ποίηµα. Ἄς ὑποθέσουµε ὅτι ἀφοῦ τό διαβάσατε, σηκώνεστε καί πλησιάζετε τό παράθυρο. Ἀπ’ ἔξω ὑπάρχουν ἀπέραντα ὀργωµένα χωράφια, καί στό βάθος ἕνα µοναχικό δέντρο. Πεῖτε µας τί σκέφτεστε;

Ποτέ δέν θά σκεπτόμουνα ποιό εἶναι τάχα ὡραιότερο ἤ πιό ἀληθινό. Ἡ φύση δέν εἶναι ἀξιολογήσιμη οὔτε αἰσθητικά, οὔτε ἠθικά. Θά σκεπτόμουνα, ἴσως, ἐάν τό ποίημα πού διάβασα συνηχεῖ κάπως (ἀσχέτως τοῦ θέματός του) μέ τήν εἰκόνα πού ἀντικρύζω. Ὑπάρχει ἕνα ἀφανές νῆμα συναντίληψης (καί ποιό;) ἀνάμεσα στό συγκεκριμένο ποίημα καί στό συγκεκριμένο τοπίο• θά σκεπτόμουνα ἐπίσης ἐάν τό τοπίο (ἤ καί τό ποίημα) μοῦ φαίνονται διαφορετικά ἤ ἴδια, πρίν καί μετά τήν ἀνάγνωση. Κι ἄν μοιάζουν διαφορετικά, ποιό ἄλλαξε ποιό;
Τό ἐρώτημά σας οὐσιαστικά θέτει τό πρόβλημα τῆς σχέσης τοῦ Λόγου μέ τό πραγματικό – θεμελιῶδες πρόβλημα τῆς τέχνης। Πιστεύω ὅτι ἡ ποίηση ὀφείλει νά ὑποσημαίνει ὅτι εἶναι διαφορετική ἀπό τήν ἐμπειρική πραγματικότητα καί διαρκῶς, ὅμως, νά θυμίζει αὐτήν τήν πραγματικότητα• ἀκόμα κι ὅταν τήν ἀρνεῖται, δέν μπορεῖ νά τήν ἀγνοεῖ. Καμμιά ἄρνηση δέν μπορεῖ νά γίνει χωρίς ἄξονα ἀναφορᾶς. Ἡ τέχνη δέν ἀλλάζει τήν πραγματικότητα, ἀλλά τήν πρόσληψη τῆς πραγματικότητας. Καί καμμιά τέχνη δέν μπορεῖ νά ἀποκαλύψει μιά πραγματικότητα (ἤ μιά ἀλήθεια ἤ τόν κόσμο) ἔξω ἀπό τό πλαίσιο πού ἡ ἴδια θέτει γι’ αὐτή τήν ἀποκάλυψη. Κι ἐξ ἄλλου, πῶς νά ἀναγνωρίσεις τόν κόσμο ἄν τόν καλύψεις μέ τήν σκιά σου; Τό πραγματικό δέν ἔχει σωσία, ὅπως ὡραῖα τό ἔθεσε ἕνας σύγχρονος φιλόσοφος (ὁ Κλεμάν Ροσέ)...

(όλη η συνέντευξη στο Κουκούτσι αρ. 4)